Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü, yürürlüğe giren Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği’nin ardından bir bilgi notu yayınladı.
“Yeni yönetmelikte gemi insanlarımıza yönelik önemli düzenlemeler getirilmiş olup yüksek standartların sağlanmasıyla istihdamın artırılması ve denizciliğimizin emniyetten ödün verilmeden geliştirilmesi hedeflenmiştir” denilen bilgi notunda, “Yönetmelik ile Türk gemi insanlarının niteliklerini artıran, deniz çevresi ile can ve mal emniyetini güçlendiren kapsamlı değişiklikler yapılmıştır. Bu yıl içinde MLC Sözleşmesi’ne de taraf olunarak denizcilerimizin uluslararası standartta refahının artırılması sağlanacaktır” ifadesi yer aldı.
İdarenin açıklamasına göre yeni yönetmelikte öne çıkan noktalar şu şekilde sıralandı :
1 ) Gemi insanlarının İngilizce dil şartını sağlamaları hususunda YÖKDİL sınav puanı geçerli sayılmıştır. Yurt dışından alınan TOEFL benzeri dil yeterliği sınavları için yurt dışında ikamet etme zorunluluğu getirilmiştir.
2 ) Balıkçı sınıfı tayfa yeterlikleri hariç tayfa sınıfı gemi insanlarının mezuniyet gerekleri lise seviyesine yükseltilmiştir. Tayfaların yeterlik yükselmeleri hiyerarşik olarak düzenlenmiştir.
3 ) Uzakyol yeterliklere geçiş kriterleri düzenlenerek denizcilik sektörünün ihtiyaçlarına göre farklı sefer bölgelerinde yaşanan yeterlik yığılması ve daralmasının önlenmesi hedeflenmiştir.
4 ) Sınırlı yeterliklerden 3.000 GT ve 3.000 kW yeterliklere geçiş denizcilik meslek liseleri için kolaylaştırılarak 4 yıl deniz hizmetinden 2 yıl deniz hizmetine çekilmiştir.
5 ) Yat kaptanlığından sınırlı vardiya zabitliğine sınavla geçiş hakkı tanımlanmıştır.
6 ) Uzakyol birinci zabitler için kaptan ve baş makinist ek yeterlik sınav hakkı tanımlanmıştır.
7 ) Askeriyede dış kaynaktan temin edilen muvazzaf ve sözleşmeli haklarının yönetmelikte tanımlanması
personelin yeterlik sağlamıştır.
8 ) Deniz eğitim gerekleri alt düzey yeterlikler için kolaylaştırılmış ve STCW standartları ile paralel hale getirilmiştir.
9 ) Elektro-teknik zabiti ile elektro-teknik tayfası gereklilikleri düzenlenerek, elektro-teknik tayfası olmak için meslek liselerinde tanımlanan bölümler 2 bölümden 20 bölüme çıkarılmıştır.
10 ) Elektro-teknik zabiti olmak için lisans veya önlisans mezunu ve tanımlı bölümlerden mezun olma şartı getirilmiştir (7 lisans + 6 ön lisans). Meslek liseleri elektrik bölümlerinden mezun olarak elektro- teknik zabiti olacaklar için İdare tarafından STCW III/6’ya göre akredite edilmiş olma şartı getirilmiştir.
11 ) Elektro teknik tayfalarından elektro teknik zabitine eğitim ve sınav şartı içerecek şekilde geçiş eklenmiştir.
12 ) Mülga yönetmeliklerden taşınan intibak haklarının edilmesine son verilmiş, kazanılmış hakların ne şekilde kullanılacağı ayrıntılı tarif edilmiştir.
13 ) Eğitim kurumlarının kurs düzeyinde eğitimlerinin yoklama kontrollerinde Elektronik Kimlik Doğrulama Sistemi (EKDS) tanımlanarak taşra teşkilatı üzerindeki kontrol yükünün azaltılması hedeflenmiştir.
14 ) Ülkemizde yetkilendirilmiş eğitim kurumlarında denizcilik eğitimi alan yabancıların yeterlik ve uzmanlık belgelerinin verilmesine yönelik düzenleme sağlanmıştır ancak bu kişilere Gemiadamı Cüzdanı düzenlenmeyecektir.
15 ) Yabancı bayraklı gemilerde çalışan vatandaşlarımızın deniz hizmetlerinin kontrol kriterleri arttırılmıştır.
16 ) 65 yaş üstü gemi insanlarının sağlık yoklamalarının iki yılda bir yerine yılda bir yapılması hükme bağlanmıştır.
17 ) Gemi insanlarının başvuru ve kontrol süreçlerini kolaylaştıran “Gemi İnsanları Bilgi Sistemi” ile ilgili yönetmelik hükümleri düzenlenmiştir.
18 ) Gemi insanlarının disiplin işlemlerinde disiplin soruşturması sürecinin ve uygulanacak yaptırımlar detaylandırılarak hakkaniyetli bir değerlendirme yapılması sağlanmıştır.
19 ) Gemi insanı olabilme şartlarında aranan yeterliğe engel teşkil eden suçların kapsamı genişletilmiştir.
20 ) Kılavuz kaptanların ilk defa belgelendirilmesi ve farklı liman sahalarında görev almaları halinde gereken görev başı eğitimlerinin süresi uzatılmış ancak staj süreleri kısaltılmıştır. Böylece çalışacakları hizmet sahasında uzmanlaşmaları hedeflenmiştir.
21 ) Tüm tanımlar sadeleştirilerek mevcut ulusal ve uluslararası mevzuat ile uyumlu hale getirilmiş ve yeknesaklık sağlanmıştır. Yönetmeliğin dili sadeleştirilerek tüm maddelerde benzer ifadelerin kullanılması sağlanmıştır.
22 ) “Gemiadamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşmesi”nde (STCW) yapılan güncel değişiklikler ile yönetmeliğin uyumlu hale getirilmesi sağlanmıştır.
23 ) Yönetmelikte kapsamlı değişiklikler yapılmak suretiyle Türk gemi insanlarının nitelikleri ile deniz çevresi, can ve mal emniyeti arttırılarak Türk denizciliğinin geliştirilmesi amaçlanmıştır.
