İklim değişikliğine yönelik dünyada birçok proje yürütülürken, Akdeniz Koruma Derneği tarafından 2019 yılından bu yana yürütülen ‘Gökova Körfezi Deniz Koruma Alanında İklim Değişikliği Dayanıklılığının Artırılması projesi’ UNESCO tarafından Türkiye’de örnek proje olarak gösterildi.
Son yıllarda dünya genelinde yaşanan, kuraklık, iklim değişikliği, orman yangınları, yaz ortasında sel felaketleri gibi ekstrem olaylar sonrası iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılmasına yönelik projeler dikkat çekiyor. Bu projelerden birisi de Akdeniz Koruma Derneği tarafından yürütülen Gökova Körfezi Deniz Koruma Alanında İklim Değişikliği Dayanıklılığının Artırılması projesi.
Muğla’nın dünyaca ünlü Gökova Körfezinde Akdeniz Koruma Derneği tarafından yürütülen projeler ile sürdürülebilir balıkçılık, istilacı türlerin ekonomik değerinin arttırılması, kum köpekbalıkları ve nesli tehlike altında olan Akdeniz Fok’unun yaşam alanlarının korunması ve genişletilmesi, genç balıkçılık projesi ve kadın balıkçılar gibi projeler Türkiye’de ve dünyada birçok ödüle değer görüldü.
Projelere çok sayıda ödül
Akdeniz Koruma Derneği tarafından yürütülen proje alanlarında önemli habitat geri kazanımı, balık stokları, balıkçılar için artan gelir, istilacı türlerin bolluğu ve kum köpekbalıklarının ve Akdeniz fokunun geri dönüşü ile Gökova Körfezi’nde başarıyla yürütüldü. 2010 ve 2017 yılları arasında balıkçılık gelirlerinde yüzde 400’lük bir büyüme yaşanırken, bu pilot proje, 2014’te UNDP Ekvator Ödülü, 2017’de Altın Whitley Ödülü ve UN FAO ‘En İyi Uygulama’ dahil olmak üzere birçok ödül aldı.
Gökova Körfezi deniz habitatı restorasyonu pilot projesi sadece beş yılda önemli sonuçlar elde etti. Gökova Körfezi’nden Gelidonya Burnu’na kadar olan kıyı şeridi önemli bir deniz yaşam alanı olurken, artan deniz suyu sıcaklıkları, yasadışı balıkçılık ve turizm nedeniyle artan istilacı türlerin baskısı altında olduğu açıklandı.
Proje ile kum köpek balığı ve Akdeniz Foku da korunuyor
Akdeniz Koruma Derneği sözcüsü Çağdaş Yaşar, Akdeniz Koruma Derneği’nin Gökova Körfezinde deniz koruma alanlarında iklim değişikliğine karşı direncin arttırılmasına yönelik proje yürüttüğünü açıkladı. Yaşar, “Bu proje kapsamında Kum Köpek balığı, Akdeniz Foku gibi hassas türlerin korunması, yaşam alanlarının çoğaltılması ayrıca bölgede bulunan deniz koruma alanlarındaki balıkçılığa kapalı alanların aktif olarak denetlenmesi, yasa dışı balıkçılığın engellenmesi için çalışmalar yürütüyor dedi.
Örnek proje gösterildi
Akdeniz Koruma Derneği tarafından yürütülen ‘Gökova Körfezi Deniz Koruma Alanında İklim Değişikliği Dayanıklılığının Artırılması Projesi’nin UNESCO tarafından Yeşil Vatandaşlar (Green Citizens) kampanyasında Türkiye’de örnek proje olarak gösterildiğini belirten Yaşar, “UNESCO ‘Green Citiens’ yani yeşil vatandaşlar adına bir kampanya başlattı. Bu kampanyada da Türkiye’de ilk örnek proje olarak Akdeniz Koruma Derneği’ni seçtiler. Bu bizim içi çok önemli. Çünkü UNESCO Green Citizens kampanyası, yerelden gelen bilgiyi, iklim değişikliğinin etkileri ile farkındalığın oluşturulduğu bir faaliyet” dedi.
Projenin alanı ve kapsamı
2012 yılından bu yana deniz koruma alanları üzerinde çalıştıklarını belirten Akdeniz Koruma Derneği sözcüsü Çağdaş Yaşar, “Bu projeye 2019 yılında başladık. Gökova Körfezi, Göcek ve Antalya Kaş’ta eklim değişikliğine olan direncin arttırılmasına bağlı çok sayıda çalışma yürütüyoruz. Bu çalışmalar içinde deniz altı temizliği, deniz koruma alanlarındaki yasa dışı balıkçılığın engellenmesi, foklar ve kum köpek balıkları ile ilgili yapılan çalışmalar var. Kum Köpekbalıkları ile ilgili 7/24 online olarak izlenen Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile birlikte yürüttüğümüz çalışma var. Tarım ve Orman Bakanlığı ve Sahil Güvenlik ile yasa dışı balıkçılığı önleme çalışmalarımız var” dedi.
Balıkçının geliri yüzde 400 arttı
Proje çalışmasının yürütüldüğü alanlarda balık popülasyonlarında artış, balıkçıların gelirinde ise yüzde 400’e varan artış yaşandığını belirten Yaşar, Aslında biz doğa koruma çalışmalarına ekosistem temelli yaklaşımla ilerliyoruz. Bu tür habitatları veya bu doğal kaynaklarımızı sürdürülebilir kullanmamız için küçük ölçekli kıyı balıkçılığını desteklememiz gerekiyor. Yaptığımız çalışmalarda da balık popülasyonunun artışıyla hem kıyı balıkçılığının gelirini arttırarak hem ekosisteme temelli, hem doğalı koruyoruz, hem de insanların sürdürülebilir olarak doğayı kullanmasını sağlıyoruz. Yapılan bu çalışmaları bilimsel olarak doğrulayabilmemiz için Kooperatiflerden balıkçılık verisi alıyoruz. Balığın kooperatiflere geldiği andan itibaren her gün tek tek kaç kilo hangi balıktan çıkmış, kim ağ atmış, kim baragedi atmış gibi verileri tutarak aylık olarak aylık olarak tekne başına düşen balıkçının gelirinden ortalama olarak bir artış olduğu gözüküyor. Bu da Türk Lirası olarak baktığımız yüzde 400, Dolar bazında ise yüzde 80 gibi bir artış var balıkçının gelirinde. Bu da şu anlama geliyor. Buradaki balık popülasyonunda veya buradaki ekosistemde bir değişiş olmaya başladı. Deniz Koruma alanlarının içerisinde metrekare olarak yaklaşık 4 kat artmış vaziyette. Dışında da 2 kat artmış vaziyette” dedi.
